Welzijn en Zorg

Dit onderdeel gaat over het gebruik van jeugdhulp; het aantal cliënten en zorgsoorten, ontwikkeling daarin, kenmerken van de cliëntgroep(en) en oordeel over de hulp.

In 2022 kregen 4.600 Nijmeegse jongeren jeugdhulp via een maatwerkvoorziening; 15,1% van de inwoners tot 18 jaar. Sinds 2019 is het aantal minderjarigen met jeugdhulp stabiel. Tussen 2017 en 2019 groeide het aantal jeugdhulpcliënten; van 4.150 in 2017 naar 4.600 in 2019.

In werkelijkheid ligt het aantal jongeren met jeugdhulp wat hoger, omdat sinds 1 juli 2021 de (nieuwe) buurtteams jeugd en gezin zijn gestart. Deze teams bieden indicatievrij begeleiding (basishulp) aan jongeren; dat wil zeggen dat er geen maatwerkvoorziening voor nodig is. In 2022 meldden 2025 gezinnen zich aan bij de buurtteams jeugd en gezin. Een deel van hen is door het buurtteam alsnog verwezen naar een maatwerkvoorziening jeugdhulp. De monitoring van jeugdhulpcliënten in de buurtteams laat het (nog) niet toe om gecombineerd te worden met de monitoring van maatwerkvoorzieningen, (onder meer) omdat cliënten uit beide groepen nog niet kunnen worden ontdubbeld. De monitoring van de buurtteams wordt hiertoe doorontwikkeld gedurende 2023.

Figuur: Unieke cliënten jeugdhulp zonder verblijf, met verblijf en totaal: 2020 - 2022
Bron: Registratie gemeente Nijmegen

Jeugdhulp laat zich onderverdelen in hulp zonder verblijf en hulp met verblijf (in een behandelgroep, gezinshuis of pleegzorg). Het ging om zo'n 525 cliënten jeugdhulp met verblijf in 2022. Deze cliënten krijgen daarnaast ook vaak een jeugdhulptype zonder verblijf. Bij jeugdhulp zonder verblijf zijn in omvang de belangrijkste soorten jeugd-GGZ (2.680 cliënten) en zogenaamde ambulante jeugdhulp (waaronder hulp bij opvoeding en jeugdbegeleiding; 2.350 cliënten) (waarbij cliënten van meerdere soorten jeugdhulp gebruik kunnen maken).

Onderstaand overzicht laat zien hoe de groep jeugdhulpcliënten (in 2022) is opgebouwd qua geslacht en leeftijd. In de gehele groep gaat het wat vaker om jongens (54%). Dat komt door de cliënten onder de 12 jaar (60% jongens). Bij de groep tussen de 12 en 17 jaar zijn de meisjes in de meerderheid (54%). Verder is 3% van de cliënten ouder dan 18. Hierbij gaat het om zogenaamde verlengde jeugdzorg. Dat gebeurt als er nog hulp nodig is die niet vanuit een andere wet kan worden geregeld of als het nodig is om de behandeling te laten doorlopen.

Figuur: Geslacht en leeftijd cliënten jeugdhulp (2022)
Bron: Registratie gemeente Nijmegen

Onderstaande figuur toont de spreiding van jeugdhulpcliënten per gebied waar een buurtteam jeugd en gezin actief is. In Lindenholt is het aandeel jeugdhulpcliënten met 19% het grootst. In Dukenburg (730 cliënten; 18%) en Nijmegen-Zuid (650 cliënten; 18%) gaat het zowel in absolute als relatieve zin om grote aantallen. Nijmegen-Noord heeft absoluut gezien veel jeugdhulpcliënten (ruim 850), maar scoort als aandeel van de bevolking het laagst. Nijmegen-Midden scoort zowel absoluut (bijna 400 cliënten) als relatief (13%) gunstig.

Figuur: Cliënten jeugdhulp per buurtteamgebied; absoluut en als aandeel van inwoneraantal
Bron: Registratie gemeente Nijmegen

Onderstaande kaart toont de spreiding van jeugdhulpcliënten meer gedetailleerd, op wijkniveau. Het aandeel cliënten in de bevolking (onder de 18) is het hoogst in de Benedenstad (24%) en Meijhorst (22%). Het laagst scoort Heijendaal (8,7%).

Figuur: Aandeel jeugdhulpcliënten per wijk (2022)
Bron: Registratie gemeente Nijmegen

Onderstaande figuur laat zien dat het vaakst naar jeugdhulp wordt verwezen door de huisarts (45% van alle verwijzingen). Daarnaast zijn gemeentelijke partijen belangrijke verwijzers (buurtteam jeugd en gezin/regieteam/veiligheidshuis). Zo'n 7% is vanuit het justitiële kader (rechter/raad voor kinderbescherming/officier van justitie). Bij jeugd-GGZ is de huisarts verreweg de vaakst voorkomende verwijzer (85%), bij jeugdbegeleiding is de rol van de gemeente het grootst (62%). Bij voorzieningen voor jeugdhulp met verblijf (in een behandelgroep, gezinshuis of pleegzorg) zijn gemeente en (gecertificeerde) instellingen de meest voorkomende verwijzers (resp. 61% en 34%).

Figuur: Jeugdhulpcliënten per verwijzer (2022)
Bron: Registratie gemeente Nijmegen

In 2022 leverden meer dan 200 aanbieders jeugdhulp. Een klein aantal is verantwoordelijk voor het merendeel van de cliënten; de 5 grootste aanbieders bedienen de helft van de cliënten. Daarnaast zijn er meer dan 100 aanbieders die aan 10 cliënten of minder jeugdhulp geven. Dit gaat vaak niet om aanbestede aanbieders, maar aanbieders met een contract op cliëntniveau met een specifieke zorgvraag (zogenaamde veegcontracten).

In gemeentelijk cliëntervaringsonderzoek schommelt het rapportcijfer voor het regelen van jeugdhulp de afgelopen jaren rond de 7,3; dat geldt zowel voor cliënten vanaf 15 jaar als voor ouders/verzorgers van cliënten onder de 15. Het element dat de afgelopen jaren het laagst werd beoordeeld is de snelheid waarmee men is geholpen. Het oordeel over de kwaliteit van de hulp lag de afgelopen jaren tussen de 7,2 en de 7,7. Zowel ouders/verzorgers (van cliënten onder de 15) als jongeren van 15 jaar en ouder oordelen in 2021 wat minder gunstig over de hulp dan in 2020. Jongeren geven ook een wat lager cijfer voor het regelen van de hulp.

Figuur: Rapportcijfer voor regelen jeugdhulp
Bron: Gemeentelijk cliëntervaringsonderzoek

Figuur: Rapportcijfer voor kwaliteit jeugdhulp
Bron: Gemeentelijk cliëntervaringsonderzoek